De ontwikkeling in de wereld van 1800 – 1940

Westers beeld 1780 – 1940

Om enig begrip te krijgen voor het Japans agressieve expansionisme in de twintigste eeuw is het goed ook naar de wereldontwikkeling in grote trekken te kijken. Het copieïsme van de Japanners is alom bekend, bij het nastreven een wereldmacht te worden heeft Japan dan ook nauwlettend westerse voorbeelden nagedaan. Dit nadoen leidde al vroeg tot discussies in Japan.

Politiek

1776

Amerika legt in zijn wetten grondrechten voor zijn ingezetenen vast.

1783

Dertien oostelijke staten in Amerika krijgen onafhankelijkheid van Engeland en deze staten breiden hun gebied gestaag uit.

1785

Nederland introduceert in de Japanse kunst het perspectief.

1789 – 1794

De Franse revolutie is door machtsbelusten op touw gezet, met als argument dat het was ter bevrijding van het geknechte volk. Omdat zij zich vervolgens beriepen op het mandaat van het volk in het belang van het volk, konden ze, éénmaal aan de macht, een verschrikkelijke, moordende dictatuur vestigen. Zo werden zij het voorbeeld voor latere machtsbelusten in de politiek (zoals de communisten en de nationaal socialisten). Ook kwamen ze met de rechten van de mens: vrijheid, gelijkheid en broederschap; en legden een ieder die het hier niet mee eens was onder de guillotine. Na de revolutie legt ook Frankrijk in zijn wetten grondrechten vast voor zijn ingezetenen.

1798 – 1815

De Napoleontische oorlogen in Europa. De Napoleontische wetgeving betekende voor de gewone mensen verlossing van heerlijke rechten, religieus despotisme en justitiële willekeur. Overheidsdienaren krijgen een vast salaris.

1800

  • Nederland is het enige land ter wereld waar adel en kerk niet vrijgesteld zijn van belasting betalen, en waar niet een vorst de belangrijkste regeerder is, maar burgers dat zijn. 50% van de kinderen in Nederland sterft voor hun achtste levensjaar.
  • Het politieke stemrecht wordt losgekoppeld van grondbezit, er vindt nu een koppeling plaats aan belasting betaling. 1880 – het politieke stemrecht gaat naar mannen boven de 21 jaar.

1804

Haïti verkrijgt onafhankelijkheid van Frankrijk.

1810 – 1840

De Spaanse en Portugese koloniën in Amerika worden onafhankelijk mede door de Napoleontische oorlogen waardoor de contacten tussen kolonie en moederland verbroken werden. Argentinië was de eerste in 1810, de kleine midden Amerikaanse staatjes in 1838, de laatsten waren Colombia in 1886 en Panama in 1903.

1814

Nederland wordt een koninkrijk.

1815

Na Napoleon is er in Duitsland geen ruimte meer voor aarzelende, wikkende en wegende leiders, dus alleen nog voor kordate beslissers.

1819

Engeland schaft de Habeas Corpus af, de bescherming van gewone mensen tegen machtsmisbruik.

1821

  • Griekenland vecht zich vrij van Turkse overheersing met hulp van Frankrijk en Rusland.
  • Spaans-Mexicaanse oorlog.

1823

Monroe Doctrine: Latijns-Amerika is een invloedssfeer van de U.S.A. 1895: U.S.A. verklaart zich heerser over het hele Amerikaanse continent. Basis van de Amerikaanse buitenlandse politiek: open markten en vrije handel worden van essentiële betekenis geacht voor welvaart in eigen land en voor politieke invloed tot ver daarbuiten.

1830

België vecht zich vrij van Nederland, tot koning van België wordt de eerste raadsheer van Engelands koningin Victoria benoemd.

1833

Groot Brittanië verliest zijn monopolie op de handel met China.

1848

Grondwetswijziging in Nederland maakt dat er centralisatie van politieke macht komt, waardoor de rol van de aristocratie en grootgrondbezitters in Nederland marginaal wordt in plaats van bepalend. Daardoor kon er eindelijk een samenhangende infrastructuur opgebouwd worden.

1867

Creatie van het Britse Gemenebest, Canadese federatie wordt het eerste Dominion, Australië het tweede in 1901, Nieuw Zeeland het derde in 1907 en Zuid Afrika wordt in 1910 een Dominion.

1870

In Europa wordt de vorming van staten met bewaakte en gecontroleerde grenzen standaard. Voor Japan, dat zijn grenzen wilde verleggen, was dit een bewijs van de blanke onderdrukking tegen de andere volkeren (en dan met name tegen de Japanners).

1878 (en 1884 en 1885)

In Berlijn worden de Koloniale Conferenties gehouden.
Hoofdreden was dat Duitsland ook graag kolonies wilde hebben.
Ook werd bepaald dat de “eigenaar ” van de kolonie aansprakelijk was voor de gedragingen van de bevolking van hun kolonie.
Dat gold met name voor financiële schades, zoals bij zeeroverij (Atjeh).

1888

Wilhelm II wordt keizer van Duitsland, hij voelde zich sterk aangetrokken tot de nieuwe nationalistisch-reactionaire, antisemitische massabeweging in Duitsland en hij meende dat hij de strijd moest aangaan van de Germanen tegen Rome en Jeruzalem.

1904

Entente cordiale: verdrag tussen Frankrijk en Engeland ter beteugeling van de macht in Europa van Duitsland en Oostenrijk-Hongarije.

1905

Noorwegen wordt onafhankelijk van Zweden.

1911

Chinese revolutie, die in de eerste plaats anti-westers is, vindt dan ook veel sympathie in de westerse koloniën (1912 de keizer wordt afgezet).

1912

Bulgarije, Montenegro en Servië maken zich los van het Turks-Osmaanse Rijk.

1913

Mexicaanse revolutie.

1914 – 1918 De Eerste Wereldoorlog (WO I).

Ontstaan in de Oostenrijks-Hongaarse dubbelmonarchie, bondgenoten waren Duitsland, Bulgarije, Turkije en de Palestijnen.
De geallieerden waren Frankrijk, Engeland, Rusland, Servië, België, in 1915 kwam daar Italië bij, in 1916 Roemenië en Portugal en in 1917 Griekenland en Amerika. Er sneuvelen naar schatting 10 miljoen soldaten, in 1915 gebruiken de Duitsers gifgas als wapen – de Engelsen komen met de tank – de Duitsers met de onderzeeboot.

Schattingen van het aantal gesneuvelden ( nauwelijks burgerslachtoffers ) in de Eerste Wereldoorlog zijn: 
Duitsland : 2 miljoen
Rusland : 1,5 miljoen
Frankrijk : 1,5 miljoen
Engeland : 1 miljoen
Hongarije-Oostenrijk: 1 miljoen
Italië : 0,5 miljoen
Servië : 0,5 miljoen
Turkije : 0,5 miljoen

Er waren ± 15 miljoen oorlogsinvaliden!

Door gasbommen en -granaten vallen 91.000 doden en 1.3 miljoen gewonden aan het westelijk front, aan het oostelijk front worden 0,5 miljoen Russen slachtoffer van Duits gifgas. 8 miljoen paarden sterven dat is 50% van de militaire paarden.

Na de Eerste Wereldoorlog wordt, teneinde een nieuw Oostenrijks-Hongaars rijk te voorkomen, het zelfbeschikkingsrecht van volkeren bedacht.

1917

  • Russische revolutie in maart. De tsaar doet afstand van de troon. In oktober grijpt Lenin met Duitse hulp de macht, hij laat meer dan 1 miljoen (potentiële) tegenstanders vermoorden. Na het overlijden van Lenin in 1924 grijpt Stalin de macht in de Sovjet Unie. Hij laat eerst veel intellectuelen, middenstanders en boeren ombrengen en stuurt 40 miljoen vermeende tegenstanders naar werkkampen in Siberië, de Goelagarchipel. Het totaal aantal slachtoffers van de Stalin terreur wordt geschat op 50 miljoen.
  • De Rotterdammer H. Sneevliet wordt uit Nederlands-Indië gezet, in China helpt hij de Chinese Communistische Partij opzetten.
  • Finland wordt onafhankelijk van Rusland.

1918

Ierland krijgt zelfbestuur.

1919

  • Algemeen kiesrecht in Nederland.
  • In Mesopotamie veegt Groot Brittanie hele dorpen van de kaart en bombardeert grote steden met mosterdgas, teneinde het verzet van Irakezen en Koerden tegen hun aanwezigheid te breken.

1920

  • Mislukte staatsgreep in Duitsland.
  • Twee staatsgrepen in Mexico.

1921

Frankrijk bezet het Ruhrgebied.

1922

  • Mussolini pleegt een staatsgreep in Italië.
  • Egypte verkrijgt onafhankelijkheid.
  • Vrouwenkiesrecht in Nederland (Australië 1861).

1923

Staatsgreep in Perzië.

1925

Hitler publiceert “Mein Kampf”.

1926

Twee staatsgrepen in Portugal.

1930

Palestijnen beginnen hun strijd tegen de Joodse immigranten.

1931

Ceylon in grote mate onafhankelijk, volledig zelfstandig in 1948.

1933

Hitler benoemd tot Rijkskanselier in Duitsland: Opschorting van de basisrechten in de grondwet. Opzetten van concentratiekampen voor politieke tegenstanders. Duitsland treedt uit de Volkenbond. Euthanasie op geestelijk gestoorden en lichamelijk gehandicapte baby’s werd aan artsen en medische studenten gedoceerd ter bescherming en zuiver houden van het Germaanse ras. De media worden onder de politie geplaatst. Joodse en marxistische studenten worden van de universiteiten geweerd. In Duitsland komt de “geweren in plaats van boter” economie, welk voorbeeld door Japan gevolgd wordt.

Februari 1933

De bemanning van de kruiser De Zeven Provinciën protesteert tegen de loonsverlagingen door zonder commandant de haven Koetaradja (nu Banda Atjeh) uit te varen. De regering besluit tot bombarderen van het schip, met als resultaat 23 doden. Vanaf toen gold elke actie tegen het gezag in Nederlands Indië als oproer.

1935

India, Burma en de West-Indische eilanden in grote mate onafhankelijk. Pakistan en India volledig zelfstandig in 1947, Burma in 1948.

1936

De Spaanse burgeroorlog begint.

1937

  • De Duitse Luftwaffe bombardeert in Spanje de stad Guernica.
  • Amerika, ervan uitgaand, dat ze in de toekomst op twee fronten een oorlog zou moeten voeren, belegt een bijeenkomst met de militaire staf van Groot Brittanië. Engeland vraagt om prioriteit bij het verdedigen van het Maleise schiereiland en Singapore. Amerika wijst dit af. Ze acht verdediging vrijwel onmogelijk en vindt Singapore’s maritieme faciliteiten inferieur aan die van Soerabaja en pleit dus voor verdediging van Java indien mogelijk en anders zal zij zich – tijdelijk – terugtrekken op haar bases aan de Amerikaanse westkust. Ook was haar gebleken dat Australië weinig zag in verdediging van het Maleise schiereiland.

1938

De Amerikaanse kiezer blijkt sterk pro China te zijn en dus tegen Japan, diezelfde kiezer is niet anti Duits of Italiaans of pro-Engels, in tegenstelling tot haar president die sterk pro-Engels is en geen enkele belangstelling voor Azië heeft. Het Amerikaans Congres stelt een commissie in die moet bepalen welk militair materieel gebouwd moet worden voor een eventuele oorlog. In 1939 wordt, met die aanbevelingen, een aanvang genomen met de aanmaak van extra militair materieel.

Uitvindingen (technisch maar ook wetenschappelijk)

1783

Eerste ballonvaart in Frankrijk.

1810

J.B. de Lamarck stelt dat de door ouders verworven eigenschappen worden opgeslagen in hun geslachtscellen en zo overgedragen aan hun kinderen.

1840 – 1890

Tussen 1840 en 1890 vindt de industriële revolutie plaats, aanleg van kanalen en spoorlijnen – het stoomschip verdringt het zeilschip – drukpers – telegraaf – fotografie – telefoon – elektriciteit – automobiel – vliegtuig. Deze nieuwe machines, technieken en productie- methoden werden in Groot Brittanië, U.S.A. en Nederland ontwikkeld, opgestart en gefinancierd door particulieren. In alle andere landen op de wereld was of is het initiatief en/of de financiering een overheidszaak. De mechanisatie in de landbouw zorgt voor een verlies aan arbeidsplaatsen met een factor twee.

1847

Semmelweis ontdekt dat kraamvrouwenkoorts wordt veroorzaakt door een bacterie, overgebracht door artsen die hun handen niet wassen.

1853

F. Pacini ontdekt de cholera bacil.

1859

Darwin publiceert zijn “The Origin of Species”.

1860

Mendel publiceert zijn wetten over de erfelijkheid; de mensen in het westen dachten nu dat men de natuur doorzag, beheerste en kon manipuleren.

1868

Marx publiceert zijn “Das Kapital”. De volgelingen van Marx noemden zich communisten. Felle afwijzing was er bij alle regeringen, omdat het communisme privé bezit afwees en stelde dat de arbeiders het recht hadden op bezit van de productiemiddelen, zoals de grond bij het boerenbedrijf en de fabrieken in de industrie. Het ontkent dus de eigendomsrechten van de rijken en machtigen. Anti-communisten zoals fascisten en nationaal- socialisten ondervinden daardoor weinig scepsis bij regeringen en vorsten.

1869

  • Opening van het Suezkanaal.
  • Stanley ontmoet Livingstone (de twee Afrikaanse ontdekkingsreizigers).

1875

De energiebron gaat van steenkool over op olie. Van stoommachine naar verbrandingsmotor.

1882

R. Koch ontdekt dat TBC door bacteriën wordt veroorzaakt (toen nog doodsoorzaak nummer 1).

1892

Bij Trinil op Java wordt “the missing link” tussen mens en aap gevonden. (Dacht men toendertijd).

1896

  • Herzl publiceert zijn “The Jewish State”.
  • Darwin stelt dat de gemiddelde verstandelijke gaven van de man superieur zijn ten opzichte van die van een vrouw. Uiteindelijk had de vrouw na de schepping ook al het kwaad in de wereld gebracht.

1898

R. Ross ontdekt dat de mug de overbrenger is van malaria.

1900

Freud publiceert zijn “Die Traumdeutung”.

1901

De eerste Nobelprijzen worden toegekend.

1905

Einstein publiceert zijn relativiteitstheorie.

1909

Blerioz vliegt van Calais naar Dover over het kanaal in 37 minuten.

1910

Bij de meest gebruikte medicijnen staat kwik op de derde, morfine op de vierde en alcohol op de vijfde plaats.

1911

R. Amundsen bereikt de Zuidpool.

1914

Opening van het Panamakanaal.

1915

Zeppelins bombarderen Londen.

1919

  • R. Peary bereikt de Noordpool.

1920

Introductie van T-Ford.

1924

(November) eerste vlucht van Amsterdam naar Batavia per vliegtuig duurde 55 dagen (de bootreis 30 dagen). In 1935 duurde de vliegreis nog 5½ dag.

1926

De eerste autoweg dwars door Amerika (route 66) wordt in gebruik genomen.

1927

Intree van de sprekende film.

1928

  • A. Fleming ontdekt penicilline.
  • Rechtstreeks contact mogelijk tussen Hilversum en Bandoeng via de radioverbinding en de draadloze telefonie.
  • De eerste proeven met raketten.

1935

Westerse artsen kunnen de volgende vijf infectieziekten genezen: cholera, malaria, mazelen, tuberculose en tyfus.

1937

Luchtschip de Hindenburg stort bij de landing bij Chicago brandend neer.

Menselijk (kleinere dagelijkse dingen en economisch)

1800

  • Het is in Europa volledig gewoonte om zich op straat te ontlasten.
  • De mannenkleding gaat van weelderige kostuums over in betrekkelijk sobere pakken.
  • In de 18de en 19de eeuw werden op Bali jaarlijks 1000 mensen gedood door tijgers.

1827

De eerste bloemenshow te Londen.

1840

Het Verenigd Koninkrijk geeft de eerste postzegel uit.

1843

Het eerste pakje sigaretten wordt gemaakt.

1850

  • Het 19de eeuwse rentepercentage in Nederland bedroeg 5%.
  • De gemiddelde Nederlandse man is 160 cm groot.
  • 70% van de meisjes en 80% van de jongens in Nederland volgt lager onderwijs.

1851

De eerste wereldtentoonstelling in Londen.

1860

Londen begint aan zijn eerste “metro”lijn.

1862

Enschede door brand verwoest.

1870

In de Europese steden worden waterleiding en riolering aangelegd.

1882

In Engeland, en daarna in heel Europa, wordt het verboden naakt, in het openbaar, te zwemmen.

1887

Wereldtentoonstelling in Parijs.

1889

De wereldstandaard voor massa is één kilogram, voor afstand één meter.

1896

De eerste Olympische Spelen in Athene.

1900

  • De gemiddelde leeftijd van de mens in Nederland is 49 jaar.
  • De werkweek in het Westen telt 65 uur, het werkjaar 52 weken.
  • 43% vrouwen in Nederland werkt als hulp in de huishouding.

1910

De komeet Halley kondigt het einde van de wereld aan.

1912

De Titanic vergaat.

1913

  • ’s Werelds grootste exporteurs zijn:
    (bedragen in Miljarden Dollars)
    U.S.A. : 2.4 Duitsland :2.4
    U.K. : 2.3
    Frankrijk : 1.3
    Nederland :1.3
    De productie per hoofd verhield zich van U.S.A. 4 : Duitsland 2 : U.K. 1.

1918

Na de Eerste Wereld Oorlog werden alle Duitse patenten verbeurd verklaard op verzoek van de Amerikaanse industrie.

1929

Beurskrach te Wallstreet – USA. Wereldhandel loopt met 50% terug. Het Bruto Nationaal Product daalt niet in Zweden; in Nederland, Groot Brittanië en Japan is het in 1934 weer op voor-depressie niveau, in de USA is dat pas in 1941 het geval. De koopkracht van de werkenden is in Nederland niet gedaald.

1930

De Belgische overheid organiseert de koloniale loterij omdat haar koloniën te veel geld kosten.

1935

In Nederland wordt de anti-mechanisatie wet van kracht, machines mogen niet het werk van mensen overnemen.

1936

In Nederland worden wetsvoorstellen ingediend, waarin het vrouwen verboden wordt om te werken.

1940

Nationaal inkomen per hoofd van de bevolking:

Verenigde Staten : 589 dollar
Groot Brittanië : 500 dollar
Nederland : 323 dollar
* Afgelasting van de Olympische Spelen in Tokio. * Het Japanse industriële conglomeraat Mitsui heeft 1 miljoen werknemers in Japan en 1 miljoen werknemers in de Japanse koloniën Mantsjoerije, Korea en Taiwan, in dienst.

1942

  • In de U.S.A. mogen vrouwen niet scheiden van hun mannen wanneer deze militair zijn.
  • Australië weigert de dienstplicht in te voeren.

Expansionisme (kolonialisme)

1801

Rusland annexeert Georgië.

1803

Amerika koopt van Frankrijk het middengebied van Louisiana tot en met Dakota, rond de rivieren Mississippi en Missouri.

1804

Japans-Russische schermutselingen om de Koerillen eilanden.

1809

Rusland ontneemt Finland aan Zweden.

1814

Zweden ontneemt Noorwegen aan Denemarken.

1824

  • Engeland bezet Beneden-Burma en Assam, beide landen waren schatplichtig aan China. Het aantal mensen dat in beide landen kan lezen en schrijven is groter dan in het Verenigd Koninkrijk.

1825 – 1830

Java oorlog (200.000 Javanen sneuvelen en 15.000 “Nederlanders”).

1828

Rusland ontneemt Perzië Azerbeidjan.

1830

Rusland annexeert Kazakhstan.

1830 – 1880

  • Het Afrikaanse continent wordt verdeeld tussen Engeland, Frankrijk, Duitsland, Italië, Portugal en België; omdat het continent geen centraal gezagsysteem kent maar alleen stamgezag, waardoor het moeilijk zaken doen was voor de westerse landen enerzijds, anderzijds vanwege de komst van drie nieuwe koloniale mogendheden (België, Duitsland en Italië). De koloniën waren “nodig” tijdens de industriele revolutie enerzijds om grondstoffen te leveren en anderzijds om massaprodukten af te nemen (zoals de katoentjes uit Twenthe voor Java).
  • Meer dan 1 miljoen Duitsers trekt naar de (nieuwe) Duitse koloniën.

1840

Engeland valt China aan en verkrijgt Honkong.

1845

Amerika ontneemt Mexico 40% van haar grondgebied.

1854

Amerika dwingt Japan handelsconcessies af.

1855

Engeland dwingt Thailand handelsconcessies af.

1856

Rusland annexeert Kirghizië.

1857

  • U.S.A. bezet in de Stille Oceaan de eilanden Palmyra en Jarvis, Johnston, Baker archipel en de Noordelijke eilanden van de Phoenix eilanden groep.
  • Opstand te Delhi – India tegen de Engelsen. Dit wordt door de Engelsen vergolden met een miljoenen slachtpartij op burgers.

1859

  • Rusland ontneemt Perzië Daghestan.
  • Frankrijk bezet Saigon, Cochin China en Cambodja, allen aan China schatplichtig.

1860

  • Engeland en Frankrijk verkrijgen handelsconcessies in China.
  • Rusland ontneemt China haar gebieden ten noorden van de Amoerrivier en ten oosten van de Ussuririvier.

1864

Rusland ontneemt China het gebied rond het Aralmeer.

1867

Amerika koopt Alaska van Rusland en bezet de Midway eilanden.

1868

Rusland annexeert Bukhara van Uzbekistan.

1873

  • Atjeh oorlog in Nederlandsch Oost-Indië (aantal doden: Atjeh 70.000, Nederland 12.500).
  • Rusland annexeert Khiva Uzbekistan.

1876

Rusland annexeert Kokand, het laatste vrije deel van Uzbekistan.

1878

U.S.A. bezet Pago Pago.

1882

  • Frans-Indochinese oorlog.
  • Amerika dwingt Korea handelsconcessies af.

1883

Frankrijk ontneemt China Tongking.

1886

Engeland bezet het aan China schatplichtige Boven-Burma.

1898

Amerika ontneemt Spanje: Cuba, Puerto Rico, Hawaii, Guam en de Filippijnen.

1899

  • De Boerenoorlog in Zuid-Afrika, de Boeren komen met commandotroepen, de Engelsen met krijgsgevangenkampen.
  • Amerika bezet Wake eilanden en oostelijke Sumoa-eilanden.
  • Filippijns Amerikaanse oorlog

1900

  • Rusland ontneemt Perzië Toekmenië.
  • Boxeropstand tegen het Westen in China.

1903

Amerika scheidt Panama af van Columbia.

1908

Het Habsburgse Rijk ontneemt aan Turkije: Bosnië en Hercegovina.

1912

China moet Mongolië als Russisch protectoraat en Tibet, Nepal en Bhutan als Brits protectoraat afstaan.

1915-1934

Amerika neemt de controle over Haïti in 1915 over, in 1916 over de Dominicaanse republiek in 1927 over Nicaragua; deze controle plus die over Cuba stopt in 1934.

1916

Ierse opstand wordt door Engeland gesmoord door het op grote schaal vermoorden van burgers.

1917

Amerika dwingt Denemarken tot verkoop van de Maagdeneilanden in de Caribische Zee.

1919

Opnieuw onlusten in Ierland.

1920

Rusland valt Polen binnen en verdeelt Armenië met Turkije.

1920-1935

Indiase demonstraties onder leiding van Gandhi.

1921

De opstand van Korea tegen de Japanse bezetting wordt bloedig neergeslagen.

1922

Turkije ontneemt Griekenland de stad Izmir (Smyrna).

1926

  • Opstand in Marokko, door Frankrijk uiterst bloedig onderdrukt.
  • De communistische opstand in West-Java kost honderden het leven, 1.300 opstandelingen werden geïnterneerd in het concentratiekamp Boven-Digoel op Nieuw Guinea, 4.500 opstandelingen kregen gevangenisstraffen (later zijn ook 100 andere “opstandelingen” naar Boven Digoel gestuurd)..

1927

M. Hatta wordt, na zijn studie in Nederland, onmiddellijk naar Boven-Digoel gezonden.

1933

Soekarno wordt eerst naar Flores verbannen en later naar Bengkoelen. Hatta (wederom) en Sjahrir gaan eerst naar Boven-Digoel en vervolgens naar Banda Neira.

1935

Italië bezet Abessinië (Ethiopië).

1938

Duitsland bezet de Europese gebieden die ze na WO I moest afstaan, en vervolgens Oostenrijk.

Volkenkundig

1750

Duitse joden mogen van hun geestelijke leiders (rabbi’s) geen Duits leren.

1786

Engeland stuurt misdadigers en lastige elementen naar Australië, zoals later Schotten naar Nieuw Zeeland, Ieren naar Amerika en Indiërs naar Oost Afrika en Zuid Amerika.

1790

Leidende ideologie in West Europa, gelijkheid en broederschap, kunstvorm is classicisme.

1791

Frankrijk verklaart dat joden volwaardige burgers zijn.

Aantal inwoners in miljoenen

Java USA China Japan GB NL Wereld
1300 130, waarvan
ca 10 in de
stad Kinsai
400
1600 1,5 3 1,5*
1800 4 4, excl.
indianen
10 2 900
1850 9 25 300 30 15 3 1.200
1910 29 30 1.600
1928 40 100 600 65 8
1988 100 210 1.800 110 52 15 4.000

*: In de 17de eeuw komen daar 300.000 Duitsers bij, 100.000 Vlamingen (50% van de inwoners van Haarlem is dan Vlaams), 35.000 Franse Hugenoten en 25.000 Portugese joden.

Enige beschouwingen inzake de blanke superioriteitsgedachte in de 19de eeuw (maar ook daarvoor)

De Griekse wetenschap vormt de basis van waaruit wetenschappelijke nieuwsgierigheid wordt aangemoedigd en waardoor angstig bijgeloof en vooroordeel ontzenuwd konden worden. Tevens wees zij op de democratie als politiek systeem. De Romeinse staatsinrichting maakt een effectief en efficiënt bestuur over een groot grensgebied met verschillende volkeren mogelijk. (Zie ook de oude Chinese staatsinrichting). De Romeinen voerden de drie gescheiden machten in:

de wetgevende en uitvoerende macht (regering met ambtenaren), de controlerende macht (het parlement / de senaat), de rechterlijke macht (onafhankelijke rechtsprekers).

De Christelijke godsdienst beschouwt zichzelf als de universele godsdienst die de universele waarheid beheert. Daarmee tilt ze zichzelf uit boven elke kritiek. Hieruit ontstond ook een, soms fanatieke, drang tot bekering van de heidenen – een belangrijke reden voor mensen om zich te laten bekeren was, dat je bij vele andere geloven zeven dagen in de week moest werken maar als Christen moest je één dag rusten en je weiden aan je geloofsbeleving. * God treedt op als de Schepper die uit het niets de wereld creëerde; de mens treedt daarna op als de schepper in het klein. * Op de zesde dag schiep God de mens en gaf hem de heerschappij over aarde, hemel en zeeën. * Cham was vervloekt door Noach en de negers stammen af van Cham en zijn daardoor gedoemd tot dienstbaarheid – wit is de kleur van de onschuld en het licht, zwart is de kleur van het boze en de duisternis. * Het Christendom schetst een wereld zonder seks en geweld (de twee bases van de natuur) en predikt onder meer onbaatzuchtige naastenliefde en geen kwaad met kwaad vergelden. Van de vier waarden van de moraal wordt in de Westerse cultuur meer waarde gehecht aan mededogen en rechtvaardigheid, terwijl in de meeste niet Westerse culturen plichtsbesef en zelfbeheersing hoger genoteerd staan.

Na 1858 (Darwin) was het voor veel blanken duidelijk dat in de evolutie van het menselijk ras de blanke aan de top stond.

1800

De Spanjaarden hebben in Midden- en Zuid Amerika 50 miljoen Indianen omgebracht.

1808

Denemarken schaft de slavernij af in zijn Afrikaanse en Caribische koloniën.

1845

  • U.S.A. moordt 10 miljoen Indianen uit.
  • In Ierland mislukt voor het vierde opeenvolgende jaar de aardappeloogst. Ten gevolge hiervan sterven 1 miljoen mensen en emigreren 2 miljoen mensen naar de USA.

1840 – 1890

  • De slavernij wordt afgeschaft.
  • De Indianen mogen in Amerika alleen nog wonen in reservaten, die elk jaar kleiner worden. Ze worden opzettelijk bijna uitgeroeid door oorlogen, uithongering, alcoholverslaving en besmetting met pest- en tyfusbacillen.

1848

In Californië wordt goud ontdekt, tienduizenden trekken uit Oost Azië naar Californië.

1855

  • Op de Balkan (Bulgarije met name) wordt de wet ingetrokken die bepaalde dat zigeuners “staatsbezit” waren.
  • In Engeland wordt de doodstraf afgeschaft voor het feit dat men zigeuner is.

1860

De Max Havelaar van Multatuli (E. Douwes Dekker) wordt uitgegeven.

1861

  • Amerikaanse burgeroorlog.
  • Amerika legt zijn Oost-West spoorlijn aan en ronselt daarvoor 14.000 Chinezen.
  • Rusland schaft het lijfeigenschap af.

1870

  • Leidende ideologie in West Europa, nooit meer oorlog. Voornaamste kunstvorm het impressionisme.
  • In Rome hoeven de Joden niet langer in een getto te leven.
  • Italië wordt een eenheid, 2,5% van de inwoners spreekt Italiaans.

1871

De Duitse Bond wordt één Duitsland.

1873

Opgravingen van Troje.

1876

De Engelsen vermoorden op Tasmanië de laatsten van de oorspronkelijke bevolking.

1883

Uitbarsting van de Krakatau op Zuid-West Java, 100.000 doden.

1884

Argentinië moordt zijn laatste Indianen uit.

1890

  • Er emigreren gedwongen 10.000 Javanen naar Suriname.
  • U.S.A. telt nog 250.000 Indianen.

1892

Kongolezen mochten in België een technische opleiding volgen. Terug in Kongo bleken deze studenten zich als blanken te gedragen. Hun mentaliteit paste niet meer in het koloniale apartheidssysteem. De opleidingsmogelijkheid werd daarom in 1898 gesloten.

1893

In Spanje staan joden en moslims niet langer buiten de wet.

1894

In Frankrijk wordt kapitein Dreyfus verbannen naar Duivelseiland. Het verlies van Elzas-Lotharingen aan Duitsland in 1891, wordt in de schoenen geschoven van de joden. Pas in 1906 wordt het vonnis vernietigd en volgt eerherstel.

1896

In Amerikaanse staten kwamen wetten waarin huwelijken verboden waren met, geesteszieken, lijders aan geslachtsziekten, lijders aan besmettelijke ziekten en dronkaards.

1897

De ontdekking van goud bij Klondike in Canada doet 250.000 mensen uit de hele wereld toestromen (gold rush).

1899

Vredesconferentie te Den Haag, mede georganiseerd uit het ideaal “nooit meer oorlog”.

1900

  • De wereldbevolking bedraagt 1600 miljoen mensen: in Azië 950 miljoen, in Europa 400 miljoen, in Amerika 150 miljoen en in Afrika 100 miljoen.
  • Turkije moordt 1,5 miljoen Armeniërs uit in het Turks-Armeense grensgebied, enige duizenden worden door Nederlandsch Oost-Indië opgenomen.
  • 75% van de mannen in Nederland heeft gonorroe of syfilis. Vooral in gevangenissen maakte tuberculose veel dodelijke slachtoffers, waardoor slechts weinig langgestraften hun straf konden uitzitten.

1901 – 1907

100.000 Japanners emigreren naar de USA.

1903

  • Duitsland brengt 85.000 van de 100.000 inlanders in Namibië om.
  • Amerika registreert alle buitenlanders op Hawaï dat een Amerikaanse marinebasis krijgt.

1905

  • Massale jodenvervolging in Rusland, zij zijn niet Russisch genoeg en te rijk.
  • Amerika wenst een stop op Japanse emigratie naar Amerika en boycot Japanse firma’s. Dit leidt tot felle emotionele reacties in Japan.

1906

  • Een keizerlijk afgezant uit China bezoekt Indonesië.
  • Een aardbeving met daarop volgend brand verwoest bijna geheel San Fransisco (3.000 doden).
  • De Nederlandse regering besluit tot invoering van de Amsterdamse tijd in geheel Nederland. Daarvoor had elke stad zijn eigen zonnetijd.

1907

  • In Amerikaanse staten komen wetten waarbij gedwongen sterilisatie mogelijk wordt bij beroepsmisdadigers, verkrachters, epileptici, geestelijk gestoorden en handelaren in blanke slavinnen.
  • Tweede Vredesconferentie te Den Haag.

1913

Het Vredepaleis wordt in Den Haag gebouwd.

1914

  • Een pestepidemie op Oost-Java eist 16.000 doden.
  • Na de Eerste Wereldoorlog vinden er volksverhuizingen plaats in Europa: -Vanwege de communistische staatsgreep in Rusland vluchten daar 1 miljoen Russen, 1 miljoen Polen, 200.000 Esten, Letten, Litouwers, 60.000 Grieken en 480.000 Duitsers.
  • De staatsgreep van Mussolini in Italië doet 40.000 mensen besluiten Italië te verlaten.
  • Door de nieuwe grenzen gaan 120.000 mensen uit Frankrijk naar Duitsland en komen 20.000 mensen uit de kolonie terug in Duitsland; 400.000 mensen trekken naar het nieuwe Hongarije en 270.000 mensen trekken naar het nieuwe Bulgarije.
  • De Grieks-Turkse oorlog van 1920 – 1922 resulteert in het vertrek van 1.300.000 Grieken en 350.000 Armeniërs uit Turkije; er komen 350.000 mensen uit Griekenland en 200.000 mensen uit de Balkan in Turkije.
  • De staatsgreep van Hitler in Duitsland doet 550.000 mensen besluiten Duitsland te verlaten.

1916

In Engelands koloniën wordt gedwongen arbeid afgeschaft.

1918

Amerika staat Japan niet toe Siberië en/of Nederlandsch Oost-Indië te annexeren.

1919

Immigratie uit Oost- en Zuid-Europa wordt in de U.S.A. verboden.

1920

  • Leidende ideologie in West Europa, de maakbare maatschappij. Heersende kunstvorm vooral abstracte kunst.
  • Uit de gedachte van nooit meer oorlog na WO I wordt de Volkenbond opgericht in Genève (Amerika en Rusland geen lid).
  • President Wilson van de U.S.A. benadrukt het zelfbeschikkingsrecht van volken.

1921

  • Nieuwe onlusten in Ierland, de bevolking daalde tussen 1850 en 1920 van 8 miljoen naar 4 miljoen, doordat 6 miljoen mensen emigreerden naar de U.S.A.. Tussen 1800 en 1940 emigreerden naar de U.S.A. ook nog 6 miljoen Duitsers, 5 miljoen Britten, 4,5 miljoen Italianen, 3,5 Russische Joden, 2 miljoen Zweden en 10 miljoen andere Europeanen uit met name Midden-Europa.
  • In Amerika worden landelijke wetten aangenomen dat geestelijk gestoorde mensen gesteriliseerd dienen te worden.

1922

De Washington Conferentie (21 december) tussen Amerika, Engeland, Frankrijk en Japan over de toekomst van Azië wordt gevolgd door het negen mogendheden verdrag (februari 1922). Engeland had geconcludeerd dat Japan zonder Chinese grondstoffen niet op eigen benen kon staan en ten gronde zou gaan. Aangezien Japan een sterke centrale regering in zijn koloniën installeerde, waren vooral de westerse bedrijven in China pro Japan.

1924

Amerikaanse wet tegen Aziatische immigranten leidt tot felle protesten in Japan.

1925

Genève, verdrag tegen het gebruik van chemische en bacteriologische wapens (niet ondertekend door onder meer U.S.A. en Japan).

1929

  • China getroffen door aardbevingen, overstromingen en een mislukte oogst, naar schatting één miljoen doden.
  • Wallstreet Crash, in de twee daarop volgende jaren liep de wereldhandel met 50% terug, veel Japanse boeren plegen zelfmoord.

1934

Massale boekverbranding in Duitsland; in de USA worden “pornografische” boeken verbrand.

1935

  • De Neurenberger wetten ter bescherming van Duits bloed en Duitse eer worden in Duitsland ingevoerd, daarbij werden huwelijken tussen Duitsers en joden verboden.
  • Engeland stelt in de Volkenbond voor om te komen tot internationaal beheer der koloniën.
  • Het blanke bestand in de wereldbevolking groeit van 22% in 1800 tot 35% in 1935.

1936

3,5 miljoen Chinezen komen om bij overstromingen van de “Gele rivier” (Yang-tse).

1938

Conferentie van München.

1942

De Zweedse regering vindt het goed dat de Lappen (Saami) onderwijs krijgen.

Auteur: Jan Willem Hoegen