Onderstaande tekst is 14 augustus 2015 uitgesproken door de loco-burgemeester van de Haarlemmermeer bij de officiële opening van de z.g. Winkler-tentoonstelling. Deze tentoonstelling te bekijken tot 28 augustus 2015 in de ontvangstzaal op de begane grond van het Raadhuis, Raadhuisplein 1, 2132 TZ Hoofddorp. Speciaal waren uitgenodigd Veteranen waaronder vele Indiëgangers die net als de overige genodigden diep onder de indruk waren.

1940 -1945. Een zware, donkere periode in Europa. We leren er over op school, we staan er ieder jaar tijdens de herdenkingen weer bij stil. En dat is goed, want we mogen de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog niet vergeten.
Maar waar we niet altijd bij stil staan, is dat de Tweede Wereldoorlog zich niet alleen in Europa heeft afgespeeld. In januari 1942 valt het Japanse leger het eiland Tarakan voor de kunst van Borneo ?het huidige Kalimantan- binnen. Het Koninklijk Nederlands Indisch Leger, het KNIL, capituleert op 9 maart 1942. Het is het begin van een gruwelijke periode. Een periode vol honger, ontberingen, pijn en dood. Een periode die velen van degenen die het hebben overleefd, levenslang heeft getraumatiseerd.
Nederlanders, mensen van andere nationaliteiten die nog in het land verbleven, werden door de Japanners geïnterneerd in burgerkampen. Militairen werden vastgezet in krijgsgevangenkampen. Ook Indo-Europeanen worden in aparte kampen gezet. Maar ook de Indonesische bevolking wordt niet gespaard: miljoenen Indonesische mannen worden door Japan als romusha, als dwangarbeider, te werk gesteld. Berucht is de Birma-spoorweg, waar naast Indonesische romusha?s ook Nederlandse en geallieerde krijgsgevangen te werk werden gesteld.
De Japanse bezetter behandelt de gevangenen in de kampen ongekend wreed. Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog staat Japan praktisch alleen en de terreur door de kampbewakers wordt nog erger. Japan wil dat de kampen op 27 augustus allemaal leeg zijn. Niet door mensen vrij te laten, maar door ze doelbewust om te laten komen door honger, ziekte of door de kogel. De kampen werden ware vernietigingskampen.
Op 15 augustus 1945 capituleren de Japanners, nadat op 6 en 9 augustus Hiroshima en Nagasaki vernietigd werden met atoombommen. Er zijn inmiddels ongekend veel slachtoffers gevallen in de kampen. Maar nog is de nachtmerrie niet over. Soekarno roept de onafhankelijkheid uit en Indonesische rebellen richten zich tegen de ex-gevangenen. Er vinden vreselijke terreurdaden plaats. Voor hun eigen veiligheid keren onze landgenoten terug naar de kampen, waar ze bewaakt worden door de voormalige Japanse kampbewakers. Maar waar eerst de mitrailleurs op de gevangenen zijn gericht, zijn ze nu naar buiten gericht, om de gevangenen te beschermen.
In 1946 keren de eerste Indische Nederlanders terug naar Nederland. Daar werd men geconfronteerd met onbegrip en onverschilligheid. Men had daar immers de hongerwinter nog vers in het geheugen. Drie jaar later wordt Indonesië onafhankelijk en komen nog eens 300.000 landgenoten naar Nederland. Een land waar alles anders is en waar de ontvangst in meerdere opzichten koud is.
Dames en heren, De overlevenden van de toenmalige Jappenkampen zetten zich nog steeds in voor erkenning en voor begrip. Want hoewel de capitulatie van Japan echte einde van de Tweede Wereldoorlog betekende, wordt dat niet massaal herdacht.
Daarom nam de werkgroep Zuidoost-Azië van de stichting Gastdocenten WOII het initiatief voor de expositie over de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië, die u hier in onze publiekshal kunt bezoeken. En daarom geven de medewerkers van de stichting Gastdocenten WOII graag gastlessen, ook op de scholen in Haarlemmermeer.
De gemeente Haarlemmermeer hijst morgen, zaterdag 15 augustus, de vlag om het einde van de Tweede Wereldoorlog te vieren. Zo herdenken we de slachtoffers die toen zijn gevallen, in Europa en in Azië. En zo staan we stil bij de slachtoffers van alle oorlogen die sindsdien plaats hebben gevonden en plaats vinden.